Նա մայր էր

Վինսենտե Ռոմերո Ռեդոնդո

Ա.

Նա գեղեցիկ էր ու մայր էր:

Հետագայում իմացա, որ երկրորդ զավակն էր ունեցել:

Երբ ծնարանից իմ պատգարակը դուրս բերեցին, մենք անցանք նրա սենյակի մոտով: Կամելիաների ու գեորգինաների բուրմունքը քթիս փչեց: Կոպերս ծանրացել էին, բայց անհնար էր նրան չնայելը: Անգամ բուժքույրները, որ շարունակում էին կոպիտ հրելով առաջ տանել պատգարակս, նրա դռան առջևով անցնելիս մի վայրկյան կանգ առան:

Ես տեսա նրան՝ հենված բարձերին, գրկին՝ բարուրված փոքրիկը: Մազերը ծածկել էին ասեղնագործ բարձի մի մասը:

Մեր մանկատան առջև՝ հենց մեր ննջասենյակի լուսամուտների մոտ, ուռենիներ կային: Սիրում էի նայել անփութորեն արձակված մազերի պես թափվող ճյուղերին:

Լսվում էր երաժշտության մեղմ ձայնը: Կարծեմ՝ Բեթհովենի «Լուսնի սոնատ»-ն էր:

Կուզեի պատգարակս այդտեղ քարանար, ու մենք հավերժ մնայինք այդ մայրության դռան առջև շլացած:

Միշտ այդպես եմ պատկերացնել մայրերին, բայց նա առաջինն էր, որ հենց իմ պատկերացրած մայրն էր:

Նա գեղեցիկ էր ու մայր էր:

Ուժերս ինձ վերջնական լքել էին պատրաստվում, երբ պատգարակս մի պահ կանգ առավ, թեքվեց ու ավելի ուժգին հրվեց ներս: Չորս ձեռքեր ինձ վեր բարձրացրին ու դրեցին ինչ-որ բանի վրա: Մահճակալ էր: Հարաբերական ապահովության զգացումն անջատեց իմ մեջ  կյանքի համար հավիտենական պայքարիս ջիղը, ու ես փակեցի աչքերս: Փակեցի՝ մոռանալով, որ ես արդեն միայն ինձ համար չէի պատասխանատու:

Ես գուցե տգեղ էի, բայց… մայր էի: Ես առաջին անգամ էի մայրացել:

Ինքս չկարողացա ծնունդ տալ որդուս: Բժիշկները կեսարյան հատում արեցին, որպեսզի փրկեին ոչ միայն զավակիս, այլև իմ կյանքը: Ես ուժաքամ էի եղել:

Ճիշտ է՝ ես այդպես էլ երբևէ չկարողացա կերակրել փոքրիկիս ու երեք օր շարունակ չէի կարողանում անգամ գրկել նրան, բայց ես զավակ էի ունեցել:

Իսկ նա գեղեցիկ էր ու մայր էր:

Բ.

Տիգրան Թադևոսյան

Նա կողքիս սենյակում էր:

Հետագայում իմացա, որ առաջին երեխան էր ունեցել:

Դուրս եկա միջանցքում պտտվելու: Արդեն նախորդ օրն ասել էին, որ հարևան սենյակում են տեղավորել մանկատան մի աղջկա, որը շատ դժվար ծննդաբերություն էր ունեցել: Թե իր, թե երեխայի կյանքին դեռ վտանգ էր սպառնում:

Նրա սենյակի կողքով անցնելիս մի պահ կանգ առա: Տհաճ հոտեր էին գալիս: Քիթս ծածկեցի: Չհեռացա:

Ես տեսա նրան՝ հաստ վերմակի տակ ճկված: Երբեք այդքան տգեղ, սմքած, տարօրինակ արտաքինով մայր չէի տեսել:

Յուղոտված, նոսր մազերը իրար էին կպել ու կորել դեղնագույն բարձի ծալքերում:

Մեր առանձնատան առջև՝ հենց մեր ննջասենյակի լուսամուտների մոտ, տձև մոլախոտեր էին աճում: Զզվում էի այդ համառ բույսերից, որ հակառակ այգեպանի ջանքերին, շարունակում էին իրենց կյանքի ու բազմացման կռիվը:

Մահճակալի կողքին կաթիլային ներարկիչն էր: Վերմակի կողքերից դուրս էր եկել միջին չափսի խողովակ, որն էլ մտել էր կեղտագույն մի տարրայի մեջ:

Գարշելի տեսարան էր, բայց ես քարացածի պես դեռ շարունակում էի կանգնած մնալ:

Կողքի մանկական մահճակալը դատարկ էր: Երեխան մոր մոտ էլ չէր: Երևի կոնտեյներում էր:

Երբեք այդպես չէի պատկերացնել մայրերին, ու նա առաջինն էր, որ իմ պատկերացրածից մղոններով հեռու էր:

Նա տձև էր, բայց մայր էր:

Նկատեցի, որ ինձ տեսել է: Նայում էր ու կարծես երանության մեջ՝ ժպտում:

Հասկացա, որ արդեն հեռանալուս պահն է: Հասցրել էի որդուս ու մեր սենյակը կարոտել:

Այդ տգեղ, սմքած, տարօրինակ արտաքինով կինը… մայր էր: